DZIECIŃSTWO BEZ PRZEMOCY

Szanuj mnie, żebym szanował innych.
Wybaczaj, żebym umiał wybaczać.
Słuchaj, żebym umiał słuchać innych.
Nie bij, żebym nie bił.
Nie poniżaj, żebym nie poniżał.
Rozmawiaj ze mną, żebym umiał rozmawiać.
Nie wyśmiewaj.
Nie obrażaj.
Nie lekceważ.
Kochaj mnie ,żebym umiał kochać.
Uczę się życia od Ciebie…

Przemoc wobec dzieci to w Polsce poważny problem. Na szczęście coraz więcej osób zaczyna dostrzegać skalę i skutki tego zjawiska. Jako społeczeństwo stajemy się bardziej świadomi, staramy się być lepszymi rodzicami, uczymy się, jak wspólnie działać na rzecz dzieciństwa bez przemocy. Poniżej znajdziesz odpowiedzi na kluczowe pytania, które pomogą lepiej zrozumieć, czym jest przemoc wobec dzieci, jak jej zapobiegać i jak budować przyszłość pełną miłości i bezpieczeństwa dla najmłodszych.

Czym jest przemoc wobec dziecka?

Przemoc wobec dziecka to każde działanie lub zaniechanie, które powoduje krzywdę, cierpienie, narusza godność, zdrowie fizyczne lub psychiczne dziecka oraz hamuje jego rozwój. Przemoc może przybierać różne formy:

• Przemoc fizyczna: Obejmuje wszelkie działania, które powodują ból lub uszkodzenia ciała, takie jak bicie, kopanie, duszenie, szarpanie, popychanie, a także stosowanie kar cielesnych (również klapsów). Przemoc fizyczna może pozostawić widoczne ślady, takie jak siniaki, zadrapania, złamania, ale również niewidoczne rany psychiczne.
• Przemoc psychiczna: To wszelkie formy zachowań, które wpływają negatywnie na zdrowie emocjonalne dziecka. Może obejmować zastraszanie, wyśmiewanie, poniżanie, upokarzanie, szantaż emocjonalny, manipulowanie oraz stałe krytykowanie. Przemoc psychiczna osłabia poczucie własnej wartości dziecka, prowadzi do lęków, depresji i zaburzeń emocjonalnych.
• Przemoc emocjonalna: Jest blisko związana z przemocą psychiczną, ale szczególnie odnosi się do sytuacji, w których dziecko jest ignorowane, odrzucane, niekochane, odcinane od emocjonalnego wsparcia. Może to również obejmować skrajne wymagania, obojętność na potrzeby dziecka, a także stosowanie groźby porzucenia.
• Przemoc seksualna: Przemoc seksualna obejmuje to nie tylko bezpośrednie kontakty fizyczne o charakterze seksualnym z dzieckiem, ale także narażenie dziecka na kontakt z treściami pornograficznymi, zmuszanie do wykonywania czynności o charakterze seksualnym, a także wykorzystywanie dziecka w celach pornograficznych. Przemoc seksualna ma długotrwałe, niszczące skutki na psychikę i zdrowie dziecka.
• Zaniedbanie: To zaniechanie opieki nad dzieckiem i niezaspokojenie jego podstawowych potrzeb, takich jak jedzenie, ubranie, opieka zdrowotna, ochrona przed zagrożeniami, a także potrzeby emocjonalne i edukacyjne. Zaniedbanie może być tak samo szkodliwe jak bezpośrednia przemoc, prowadząc do poważnych problemów zdrowotnych, rozwojowych i psychicznych.
• Przemoc rówieśnicza: Obejmuje działania innych dzieci lub młodzieży, które są agresywne, zastraszające, poniżające lub szkodliwe wobec rówieśników. Może to być zarówno przemoc fizyczna, psychiczna, jak i emocjonalna, a także cyberprzemoc, czyli agresja realizowana za pomocą internetu i mediów społecznościowych.

Jak przemoc wpływa na dziecko?

Przemoc wobec dziecka zabiera mu moc, ponieważ niszczy jego poczucie własnej wartości, bezpieczeństwa i zaufania do świata. Dziecko, które doświadcza przemocy, traci wiarę we własne siły i zaczyna postrzegać siebie jako osobę niegodną miłości i szacunku. Oto jak przemoc wpływa na dziecko:

• Obniżenie poczucia własnej wartości: Dziecko, które jest regularnie krytykowane, wyśmiewane lub poniżane, zaczyna wierzyć, że jest gorsze, niezdolne do osiągnięć i niegodne miłości. Taka postawa może prowadzić do trudności w nauce, relacjach z rówieśnikami i dorosłymi, a także do problemów w późniejszym życiu.
• Brak poczucia bezpieczeństwa: Przemoc w rodzinie, w szkole czy w środowisku rówieśniczym sprawia, że dziecko żyje w ciągłym strachu. Brak bezpieczeństwa wpływa na rozwój emocjonalny dziecka, prowadząc do lęków, depresji, a nawet zaburzeń psychosomatycznych, takich jak chroniczne bóle czy problemy ze snem.
• Zaburzenia w relacjach: Dziecko, które doświadcza przemocy, może mieć trudności w nawiązywaniu zdrowych, opartych na zaufaniu relacji z innymi. Może to prowadzić do izolacji społecznej, trudności w budowaniu przyjaźni, a także do problemów w związkach w dorosłym życiu.
• Wpływ na zdrowie psychiczne: Przemoc, zwłaszcza psychiczna i emocjonalna, może prowadzić do rozwoju poważnych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, stany lękowe, PTSD (zespół stresu pourazowego), a także do myśli i prób samobójczych.
• Ograniczenie rozwoju i aspiracji: Dziecko, które jest stale krytykowane i pozbawiane wsparcia, może zrezygnować z dążenia do swoich celów i marzeń. Brak wsparcia i zachęty sprawia, że dziecko nie wierzy, że może osiągnąć sukces, co prowadzi do ograniczenia jego potencjału.

Jak rozpoznać przemoc?

Rozpoznanie przemocy wobec dziecka może być trudne, ponieważ dzieci często ukrywają swoje cierpienie z powodu wstydu, strachu przed odwetem lub lojalności wobec sprawcy. Istnieją jednak pewne sygnały, które mogą świadczyć o tym, że dziecko doświadcza przemocy:

• Zmiany w zachowaniu:Dziecko, które nagle staje się wycofane, lękliwe, nadmiernie agresywne, ma problemy z koncentracją lub zaczyna unikać rówieśników, może doświadczać przemocy. Nagłe pogorszenie wyników w nauce, brak zainteresowania dotychczasowymi pasjami, a także problemy z kontrolą emocji to również potencjalne sygnały alarmowe.
• Fizyczne objawy:Siniaki, zadrapania, oparzenia, rany, które dziecko tłumaczy w sposób niewiarygodny, mogą świadczyć o przemocy fizycznej. Częste skargi na ból brzucha, głowy czy inne dolegliwości, bez wyraźnych przyczyn medycznych, mogą wskazywać na stres lub lęk związany z przemocą.
• Problemy ze snem:Koszmary, problemy z zasypianiem, nocne moczenie mogą być objawami przeżywania traumatycznych doświadczeń związanych z przemocą.
• Zaniedbanie higieny i wyglądu:Dziecko, które jest zaniedbywane, może nosić brudne, nieodpowiednie do pogody ubrania, mieć nieumyte włosy, problemy ze zdrowiem zębów lub skóry. Zaniedbane dziecko może wyglądać na chronicznie zmęczone i niedożywione.
• Unikanie pewnych osób lub miejsc:Dziecko, które nagle zaczyna unikać kontaktu z konkretną osobą, nie chce chodzić do szkoły, przedszkola, czy odwiedzać określonych miejsc, może doświadczać tam przemocy.
• Zmiany w relacjach społecznych:Izolowanie się od rówieśników, brak zaufania do dorosłych, trudności w nawiązywaniu przyjaźni mogą być oznakami doświadczania przemocy. Dziecko może stać się nadmiernie posłuszne, aby uniknąć konfliktów lub nadmiernie agresywne w próbach obrony.

Jak rodzice dają moc?

Rodzice mają kluczową rolę w budowaniu dzieciństwa mocy poprzez codzienne działania i postawy, które wspierają rozwój dziecka i wzmacniają jego poczucie wartości. Oto, jak rodzice mogą dawać moc swoim dzieciom:

• Zapewnienie bezpiecznego domu:Rodzice tworzą dom, w którym dziecko czuje się chronione i bezpieczne. Dom bez przemocy, w którym dziecko wie, że może swobodnie wyrażać swoje uczucia i myśli, jest fundamentem dzieciństwa mocy.
• Okazywanie miłości i akceptacji:Bezwarunkowa miłość jest jednym z najważniejszych darów, jakie rodzic może dać swojemu dziecku. Akceptacja dziecka takim, jakie jest, bez warunków i oczekiwań, buduje jego poczucie wartości i pozwala mu rozwijać się w zdrowy sposób.
• Wspieranie autonomii:Rodzice dają dziecku przestrzeń do podejmowania własnych decyzji i uczenia się na własnych błędach. To uczy dziecko odpowiedzialności, samodzielności i wzmacnia jego poczucie sprawczości.
• Pozytywne wychowanie:Rodzice, którzy stosują metody wychowawcze oparte na szacunku, cierpliwości i zrozumieniu, uczą dziecko empatii, komunikacji i rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny. Rezygnacja z kar fizycznych i psychicznych na rzecz pozytywnych metod dyscypliny wspiera zdrowy rozwój emocjonalny dziecka.
• Wspieranie w nauce i rozwoju:Rodzice angażują się w edukację dziecka, pomagając mu rozwijać talenty i umiejętności. Zachęcają do eksploracji świata, prób nowych rzeczy i stawiania czoła wyzwaniom. Wspierają dziecko w dążeniu do swoich celów i marzeń, jednocześnie ucząc je, jak radzić sobie z porażkami.
• Budowanie zdrowych relacji:Rodzice, którzy sami modelują zdrowe relacje oparte na szacunku i zaufaniu, uczą dziecko, jak budować takie relacje z innymi. Dziecko, które widzi, jak rodzice rozmawiają, rozwiązują konflikty i okazują sobie nawzajem wsparcie, uczy się, jak tworzyć wartościowe i trwałe relacje w swoim życiu.

Rodzice mają ogromny wpływ na to, kim stanie się ich dziecko. Poprzez mądre i świadome działania mogą dać mu moc do radzenia sobie z trudnościami i osiągania sukcesów w życiu.